Team Sunweb richtte zich met Tom Dumoulin, die tweede werd in de Giro d’Italia 2018, ook tijdens de Tour de France op het klassement. Waar verschillende renners er in de laatste week van de Giro doorheen zakten, hield Dumoulin indrukwekkend stand. De wetenschappelijke benadering van de wielersport lijkt z’n vruchten af te werpen. Één van de wetenschappelijke sabels waar Team Sunweb mee schermt, is voeding. Wij spraken Titia van der Stelt, ‘Head Nutrition Expert’ van Team Sunweb.
We zijn inmiddels in de derde week van de Tour de France. Hoe groot is de factor ‘voeding’ in zo’n slopende, drieweekse tour?
Ik denk dat je, met name met voeding, in de derde week een verschil kan maken. Natuurlijk moet de training en het materiaal goed zijn, anders ben je nergens. Maar met voeding ga je in de derde week pas echt merken wat voor effect het heeft om dagelijks optimaal aan te vullen, zodat de energievoorraad voldoende is voor de volgende dag.
Een verhaal over “kans op overgewicht” in de derde week van een drieweekse wedstrijd deed ons verrassen. Ben jij bekend met dit fenomeen?
Dat ligt beetje aan het soort renner. Sommige renners hebben angst voor bergetappes en nemen minder grote porties om gewicht te besparen. Het grote risico hiervan is dat ze in de derde week veel laten liggen. Aan de andere kant heb je renners die het ‘zekere voor het onzekere’ willen nemen, en dus iets extra’s opscheppen. Deze renners zullen in gewicht aankomen, waardoor de kans groot is dat ze misschien net ietsje te zwaar zijn voor de laatste moeilijke beklimming en niet mee kunnen komen met de besten.
Hoe zorgen jullie dat dit bij Team Sunweb niet gebeurt?
We berekenen de voedingsschema’s een paar weken voor de start van de Tour, waarin de verschillen tussen een sprint- of bergetappe natuurlijk wordt meegenomen. Vervolgens hebben we vanuit Nederland dagelijks contact met het team om de hoeveelheden voeding te tweaken op basis van de daadwerkelijk geleverde inspanningen.
In de podcast van Laurens ten Dam wordt wel eens gemopperd over het ‘afgewogen’ dieet. Krijgen jullie daar wat van mee?
Ja, natuurlijk wordt er wel eens gemopperd. We zijn ons ook zeker heel bewust van wat we van de coureurs vragen, en excuseren ons hier ook wel eens voor. Maar ze weten zelf als geen ander dat dit topsport is, en wat ze daarvoor moeten laten. Het echte verschil gaat zitten in de discipline om het op te kunnen brengen het plan zo uit te voeren.
Bezorgen jullie het team wel eens een aangename verrassing door bijvoorbeeld een barbecue in te lassen, als vorm van mentale steun? Of is dat uit den boze in een grote ronde?
Weinig verrassingen, omdat we de voedingsschema’s al een paar weken voor de Tour berekenen en klaar hebben. Ze krijgen de opzet van de menu’s en voedingsschema’s van te voren al te zien, en we vragen de renners ook of ze dit op voorhand kritisch willen doornemen. Als ze wensen voor een derde week hebben dat voor extra motivatie kan zorgen, kunnen wij altijd kijken of we dat in de schema’s kunnen verwerken. Neem bijvoorbeeld chocolademousse, als een renner hier van houdt. Dit kan met avocado en een beetje pure chocolade op een gezonde manier worden bereid. Het zijn de kleine dingen die het verschil kunnen maken, want veel rek in het schema is er niet. Maar de dag voor de rustdag hebben we wel een traktatie-maaltijd, bijvoorbeeld een hamburger. Natuurlijk wel een zelfgemaakte burger, op volkorenbrood en frietjes uit de oven. Een gezond feestmaal, zeg maar.
Had je tien jaar geleden gedacht dat je je zou bezighouden met wat de renners op de vooravond van een rustdag in de Tour zouden eten?
Ik heb voeding en diëtetiek, sportdiëtetiek en bewegingswetenschappen gestudeerd, dus wist altijd al dat ik me wilde richten op de voedingskant van de sport. Deze interesse stamt uit de tijd dat ik zelf aan wielrennen deed. Een mooi voorbeeld hiervan is dat voor wedstrijden werd verteld dat we witte pasta met suiker moesten eten. Ik vond dit advies raar, en wilde weten hoe dat precies zat en vooral waarom. Je kunt dus wel zeggen dat m’n sportervaring invloed heeft gehad op m’n studiekeuze.
Hoe ben je bij Team Sunweb terechtgekomen?
Na het afronden van m’n studies heb ik een eigen praktijk opgericht, gericht op de voedingconditie van (top)sporters. Een connectie wees mij op een vacature van de ploeg, waarin werd gevraagd naar een ‘kok/voedingsdeskundige’. Het was naar mijn idee een beetje een vreemde vacature, maar de ondernemer in mij wilde wel horen wat ze te zeggen hadden. Uit de gesprekken die volgden, bleek dat de insteek serieuzer was dan ik van te voren had gedacht. Een uitdaging die ik wel wilde aangaan.
Kan je wat vertellen over de invulling van jouw functie?
In het begin ging ik vaak mee naar de wedstrijden, om voor de renners te koken. Al snel werd duidelijk dat de combinatie van voedingsdeskundige en kok niet de meest efficiënte was. Door voor de renners te koken, was ik vooral faciliterend naar de (toen nog) 9 geselecteerde renners, terwijl de complete ploeg uit zo’n 45 mannen en vrouwen bestaat. We kwamen tot de conclusie dat de meeste winst geboekt kan worden door iedereen te voorzien van vaste, gestructureerde schema’s. Tegenwoordig werk ik vooral vanuit kantoor, om dit te faciliteren. Elke renner heeft een persoonlijk jaarplan, waarin ook doelen voor het gewicht worden meegenomen. Om iedereen hierin te begeleiden, hebben we vaste belafspraken voor alle renners die over heel Europa (en soms verder) verspreid zitten. In deze gesprekken gaan we in op de bepaalde voedingsschema’s, begeleiden we de renners in veranderingen van voeding rondom trainingen en bij het behalen van de gewichtsdoelen.
Is een eigen voedingsdeskundige als onderdeel van een professionele wielerploeg iets van de laatste jaren?
Ja, er wordt tegenwoordig veel meer aandacht aan voeding besteed. Ook bij de consument zie je dat (gezonde) voeding een stuk serieuzer wordt genomen.
Nog niet zo lang geleden werd in de professionele sportwereld af en toe een lezing of een advies gegeven. Het gevaar daarvan is dat iedereen met een half oor luistert en vooral oppikt wat voor hem of haar “interessant” is. Terwijl elk individu anders is. Wij kijken vooral hoe we met persoonlijke begeleiding het beste uit elk individu kunnen halen. We sturen vooral aan op ‘hoeveel brandstof heb je daadwerkelijk nodig’ en proberen de voeding precies af te stemmen op de trainingen en wat het lichaam hiervoor nodig heeft. En inmiddels heeft ons team al een tweede diëtist in dienst en daarnaast nog meerdere koks en zijn we nog altijd aan het uitbreiden.
Op het gebied van voeding hebben jullie (Team Sunweb) verschillende partners. Hoe ziet de samenwerking met deze partners eruit?
We hebben verschillende partners op het gebied van voeding, waar we een goede relatie mee hebben. In de praktijk betekent dit vaak dat we wensen of een gemis naar elkaar uitspreken, of ze vragen met een oplossing te komen voor een probleem waar we als team mee zitten. Op basis van de wens van de renners, Team Sunweb en de consument komen hier dan vaak interessante producten uit.